Қорғалжын мемлекеттік табиғи қорығы

ресми сайты

Құстар

Қорықтың орнитофаунасы аса бай әрі алуан түрлі. Мұнда құстардың 365 түрі тіркелген. Солардың 42-сі Қазақстанның Қызыл кітабына, ал 27 түрі Халықаралық табиғатты сақтау одағының (ХТСО) Қызыл тізіміне енгізілген. Қорық аумағында 133 құс түрі ұя салады. Олардың ішінде 17 түрі – сирек кездесетін және жаһандық ауқымда жойылып кету қаупі төнген құстар. Сонымен қатар, мұнда елімізге тән барлық субэндемик түрлер (4 түр) мен реликт құстардың (7 түр) барлығы кездеседі.

Миграция кезеңінде бұл жерде 219 құс түрі аялдайды, олардың 14-і Қазақстанның Қызыл кітабына енгізілген.

Қорықтағы құстар тізімі жыл сайын жаңа түрлермен толығып отырады. Соңғы үш жылда Орталық Қазақстан аумағында бұрын кездеспеген үш жаңа түр тіркелді(Dicrurus leucophaeus,Carpodacus roseus, Ficedula semitorquata)

Теңіз–Қорғалжын көлдер жүйесі 1976 жылдан бері халықаралық маңызы бар сулы-батпақты алқап ретінде мойындалып, Рамсар конвенциясы аясында 1а, 2а, 2с және 3а критерийлері бойынша қорғауға алынған.

Қорекке бай, кең тынысты су айдындары көптеген суқұстарын және сулы-батпақты жерлерді мекендейтін құстарды өзіне тартады. Осында 112 түр тіркелген, бұл Қазақстан бойынша белгілі 130 түрдің 87 пайызын құрайды.

Қорықтың кең акваторияларында жазғы түлеу мен күзгі көшу кезінде құстардың аса көп шоғырлануы байқалады: ондаған мың қаз, жүздеген мың өзендік және сүңгуір үйрек, сондай-ақ балшықшылар жиналады. Тек көктемгі миграция кезеңінде Үлкен Теңіз көлінің бір шығанағында ақтамақ қалытқы (Phalaropus lobatus) шамамен 500 000  тіркелген.

Ұялау кезеңінде сыбырлақ аққудың (Cygnus olor) 200 жұпқа дейінгі саны есепке алынса, түлеу кезеңінде сыбырлақ  және сұңқылдақ аққулардың (Cygnus cygnus) саны 5 000-ға дейін жетеді. Бұл түрлер Қазақстанның Қызыл кітабына енгізілген.

2004 жылы әуеден жүргізілген бақылау нәтижесінде шамамен 3 500 бұйра бірқазан (Pelecanus crispus) анықталған, олардың 470-і жас болған. Бұл түр Халықаралық табиғатты қорғау одағының және Қазақстанның Қызыл кітабының тізіміне енгізілген.

Қорықтың су айдындары жыл сайын жойылу қаупі төніп тұрған, сирек кездесетін ақбас үйрек (Oxyura leucocephala) сияқты құстар үшін ұя салуға қолайлы мекен ретінде қызмет етеді. Бұл түр ХТҚО тізіміне және Қазақстанның Қызыл кітабына енгізілген.

Есептік деректерге сәйкес, жыл сайын өңірде шамамен 5 000 ақбас үйрек (Oxyura leucocephala) тіркеледі, бұл — әлемдік популяцияның шамамен 30 пайызын құрайды. Ақбас үйректін ерекше жоғары саны 2016 жылдың күзіне тән: тек қорық көлдерінде 23 000-ға жуық, ал бүкіл өңір бойынша 30 000-нан астам дарақ есепке алынған.

Аймақта балықтың мол болуы көптеген балыққоректі құстардың тұрақты мекендеуіне мүмкіндік береді: суқұзғындар, аққұтандар, шағалар, қарашақаздар мен қондырлар жиі кездеседі. Тұзды, омыртқасыздарға бай және адам аяғы баспайтын көлдер, бір қарағанда, тропикалық құсқа тән ол қоқиқаз (Phoenicopterus roseus) да өзіне тартып отыр. Жыл сайын дерлік Теңіз көлінің аралдарында 5 000-нан 15 000-ға дейін фламинго ұя салады. Бұл түр Қазақстанның Қызыл кітабына енгізілген.

Кей кездері олардың саны 50 000-ға дейін жетуі мүмкін. Осы өңірде қолайлы жылдары 250 000-ға дейін италақаздың (Tadorna tadorna) түлеуге жиналады.

Далалық аймақтарда Еуразия даласына тән эндемик түрлер көптеп кездеседі: қара және аққанатты бозторғайлар (Melanocorypha yeltoniensis, M. leucoptera), сондай-ақ далалық күйкентай (Falco naumanni) мен дала құладыны (Circus macrourus) тіркеледі. Соңғы екі түр Халықаралық табиғатты сақтау одағының (ХТҚО) мен Қызыл тізіміне енгізілген.

Қазақстанның Қызыл кітабына енгізілген сұр тырна (Grus grus) — шоғырлары 3 000-ға дейін, және ақбас тырна (Anthropoides virgo) — топталып 5 000-ға дейін жететін — бұл аймақта жиі ұшырасады. Сондай-ақ безгелдек (Tetrax tetrax) те жиі байқалуда, кейде олардың саны 200 дараққа дейін жететін топтар құрайды.

Қыста қорықты үнсіздік билейді, дегенмен бұл маусымда да тіршілік толық тоқтамайды — мұнда 30-ға жуық құс түрі қыстайды. Олардың қатарында бірқатар тұрақты мекендеушілер бар: Perdix perdix, Melanocorypha yeltoniensis, Panurus biarmicus. Сонымен қатар, аймақта солтүстіктен қыстап келетін құстар да кездеседі: Nyctea scandiaca, Buteo lagopus, Plectrophenax nivalis, Calcarius lapponicus, Eremophila alpestrisBombycilla garrulus, Carduelis flammea, Fringilla coelebs және басқа да түрлер.

Тұрақты және маусымдық түрде жаппай шоғырланатын құс түрлері

Колониямен тіршілік ететін түрлер:

  • Бұйра бірқазан — 3500-ге дейін дарақ, соның ішінде шамамен 500 балапан
  • Қызғылт қоқиқаз— 50 000-ға дейін
  • Ақ және сұр құтан
  • Суқұзғын — 10 000–15 000 дарақ
  • Қарабас өгізшағала — 300–500 дарақ және т.б.

Маусымдық жиналулар:

Түлеу кезінде:

  • Сұр қаз — 10–15 мыңға дейін
  • Үйректер — жүздеген мың дарақ
  • Сұңқылдақ және сыбырлақ аққулар — 25 000-ға дейін
  • Сарыалақаз  (огарь) — 70 000-ға дейін

Көктемгі және күзгі миграция кезеңінде:

  • Ақбас тырна — 5 000-ға дейін
  • Күжіркей — 500 000-ға дейін
  • Қызылтұмсық  сүңгуір үйрек — 150 000-ға дейін
  • Шалшық үйрек (свиязь) — 40 000-ға дейін
  • Кеңтұмсық үйрек (широконоска) — 40 000
  • Дөңгелектұмсықты жүзгішқұс — 500 000–800 000 және басқа да көптеген түрлер.

Қорғалжын мемлекеттік табиғи қорығында (ҚМТҚ/КГПЗ) тіркелген құс түрлерінің тізімі

1 Қаражемсаулы гагара Gavia arctica Чернозобая гагара
2 Қішкене сұқсыр Tachybaptus ruficollis Малая поганка
3 Қарамойын сұқсыр Podiceps nigricollis Черношейная поганка
4 Қызылмойын сұқсыр Podiceps auritus Красношейная поганка
5 Сұржақ сұқсыр Podiceps griseigena Серощекая поганка
6 Ұлкен сұқсыр Podiceps cristatus Большая поганка
7 Ұлкен суқұзғыны Phalacrocorax carbo Большой баклан
8 Қішкене суқұзғын Phalacrocorax pygmaeus Малый баклан
9 Қызғылт бірқазан Pelecanus onocrotalus Розовый пеликан*
10 Бұйра бірқазан Pelecanus crispus Кудрявый пеликан
11 Ұлкен көлбұқа Botaurus stellaris Большая выпь
12 Қішкене көлбұқа Ixobrychus minutus Волчок
13 Бақылдақ құтан Nycticorax nycticorax Кваква
14 Ұлкен аққұтан Egretta alba Большая белая цапля
15 Қішкене аққұтан Egretta garzetta Малая белая цапля
16 Қөкқұтан Ardea cinerea Серая цапля
17 Қошқыл құтан Ardea purpurea Рыжая цапля
18 Сарықүйрык Bubulus ibis Египедская цапля
19 Сары құтан Ardeola rulloides Желтая цапля
19 Жалбағай Platalea leucorodia Колпица
20 Қарабай Plegadis falcinellus Каравайка
21 Қара дегелек Ciconia nigra Черный аист
22 Ақ дегелек Ciconia ciconia Белый аист
23 Қоқиқаз Phoenicopterus roseus Обыкновенный фламинго
24 Кіші қоқиқаз Phoniconainaias minor Малый фламинго
25 Қарашақаз Branta bernicla Черная казарка*
26 Қызылжемсаулы қарашақаз Branta ruficollis Краснозобая казарка
27 Ақжағал қарашақаз Branta leucopsis Белощекая казарка*
28 Сұр қаз Anser anser Серый гусь
29 Ақмандайлы қаз Anser albifrons Белолобый гусь
30 Шиқылдақ қаз Anser erythropus Пискулька
31 Қырманқаз Anser fabalis Гуменник
32 Ақ қаз Chen caerulesc Белый гусь
33 Ақбас қаз Eulabeia indica Горный гусь
33 Сыбырлақ ақку Cygnus olor Лебедь-шипун
34 Сұңқылдақ аққу Cygnus cygnus Лебедь-кликун
35 Кіші ақку Cygnus bewickii Малый лебедь*
36 Сарыалақаз Tadorna ferruginea Огарь
37 Италақаз Tadorna tadorna Пеганка
38 Барылдауық үйрек Anas platyrhinchos Кряква
39 Ысылдақ шүрегей Anas crecca Чирок-свистунок
40 Қоңыр үйрек Anas strepera Серая утка
41 Сарыайдар үйрек Anas penelope Свиязь
42 Бізқұйрық үйрек Anas acuta Шилохвость
43 Даурықпа шүрегей Anas querquedula Чирок-трескунок
44 Жалпақтұмсықты үйрек Anas clypeata Широконоска
45 Қызылтұмсық сүңгуір Netta rufina Красноносый нырок
46 Көк сүңгуір Aythya ferina Красноголовый нырок
47 Алакөз сүңгуір Aythya nyroca Белоглазая чернеть
48 Айдарлы сүңгуір Aythya fuligula Хохлатая чернеть
49 Теңіз сүңгуір Aythya marila Морская чернеть
50 Ұшқыр үйрек Clangula hyemalis Морянка
51 Сусылдақ Bucephala clangula Гоголь
52 Кәдімгі тұрпан Melanitta fusca Турпан
53 Ақбас үйрек Oxyura leucocephala Савка
54 Кіші бейнарық Mergus albellus Луток
55 Секпілтөс бейнарық Mergus serrator Длинноносый крохаль
56 Ұлкен бейнарық Mergus merganser Большой крохаль
57 Балықшы тұйғын Pandion haliaetus Скопа
58 Аражегіш Pernis apivorus Обыкновенный осоед*
59 Айдарлы аражагіш Pernis ptilorhynchos Хохлатый осоед
60 Қара кезқұйрық Milvus migrans Черный коршун
61 Түз құладыны Circus cyaneus Полевой лунь
62 Дала құладыны Circus macrourus Степной лунь
63 Шалғын құладыны Circus pygargus Луговой лунь
64 Саз құладыны Circus aeruginosus Болотный лунь
65 Шығыс саз құладыны Circus spilonotus Восточный болотный лунь
66 Қаршыға Accipiter gentilis Тетеревятник
67 Қырғи Accipiter nisus Перепелятник
68 Мықи Accipiter badius Тювик
69 Айнақанат тілеміш Buteo lagopus Зимняк
70 Жүнбалақ тілеміш Buteo rufinus Курганник
71 Жамансары Buteo buteo Сарыч
72 Жыланжегіш бүркіт Circaetus gallicus Змееяд**
73 Бақалтақ бүркіт Hieraaetus pennatus Орел-карлик*
74 Дала қыраны Aquila nipalensis Степной орел
75 Шаңқылдақ қыран Aquila clanga Большой подорлик
76 Қаракұс Aquila heliaca Могильник*
77 Бүркіт Aquila chrysaetos Беркут
78 Кезқұйрықты субүркіті Haliaeetus leucorhyphus Орлан-долгохвост
79 Аққұйрықты субүркіті Haliaeetus albicilla Орлан-белохвост
80 Тазқара Aegypius monachus Черный гриф
81 Ақбас құмай Gyps fulvus Белоголовый сип
82 Ақсүңқар Falco rusticolus Кречет
83 Лашин Falco peregrinus Сапсан
84 Ителгі Falco cherrug Балобан
85 Тұрымтай Falco columbarius Дербник
86 Жағалтай Falco subbuteo Чеглок
87 Бөктергі Falco vespertinus Кобчик
88 Дала күйкентай Falco naumanni Степная пустельга
89 Кәдімгі күйкентай Falco tinnunculus Обыкновенная пустельга
90 Аққұр Lagopus lagopus Белая куропатка
91 Сұр шіл Perdix perdix Серая куропатка
92 Қырғаүыл Phasanianus colchicus Фазан
93 Бөдене Coturnix coturnix Перепел
94 Ақ тырна Grus leucogeranus Стерх
95 Сұр тырна Grus grus Серый журавль
96 Ақбас тырна Anthropoides virgo Журавль-красавка
97 Сутартар Rallus aquaticus Пастушок
98 Тартар Porzana porzana Погоныш
99 Кішкене тартар Porzana parva Малый погоныш
100 Титтей тартар Porzana pusilla Погоныш-крошка
101 Шәукілдек Crex crex Коростель
102 Қызылқасқа сутартар Gallinula chloropus Камышница
103 Қасқалдақ Fulica atra Лысуха
104 Дуадақ Otis tarda Дрофа
105 Безгелдек Tetrax tetrax Стрепет
106 Жек дуадақ Chlamydotis undulata Джек
107 Тырду Burhinus oedicnemus Авдотка
108 Маусымқұс Pluvialis squatarola Тулес
109 Қошқылқанат татрең Pluvialis dominica Азиатская ржанка
110 Алтынжон татрең Pluvialis apricaria Золотистая ржанка
111 Шүрілдек торғай Charadrius hiaticula Галстучник
112 Шаушүрілдек торғай Charadrius dubius Малый зуек
113 Теңіз шүрілдеқ торғайы Charadrius alexandrinus Морской зуек
114 Моңғол шүрілдегі Charadrius mongolus Монгольский зуек
115 Сарысағақ шүрілдегі Charadrius asiaticus Азиатский зуек
116 Алқалы татрең Eudromias morinellus Хрустан
117 Тарғақ Chettusia gregaria Кречетка
118 Қызғыш Vanellus vanellus Чибис
119 Тасшарлаған Arenaria interpres Камнешарка
120 Ұзынсирақ балшықшы Himantopus himantopus Ходулочник
121 Бізтұмсық Recurvirostra avocetta Шилоклювка
122 Сауысқан балшықшы Haematopus ostralegus Кулик-сорока
123 Бұлыңғыр балшықшы Tringa ochropus Черныш
124 Бөрте балшықшы Tringa glareola Фифи
125 Үлкен балшықшы Tringa nebularia Большой улит
126 Шөпілдек Tringa totanus Травник
127 Тәкілдек балшықшы Tringa erythropus Щеголь
128 Бұлақшы Tringa stagnatilis Поручейник
129 Мамырқұс Actitis hypoleucos Перевозчик
130 Қайқытұмсық балшықшы Xenus cinereus Мородунка
131 Ақжағал қалытқы Phalaropus fulicarius Плосконосый плавунчик
132 Ақтамақ қалытқы Phalaropus lobatus Круглоносый плавунчик
133 Күжіркей Phylomahcus pugnax Турухтан
134 Құмғақша Calidris minuta Кулик-воробей
135 Қызылмойын құмдауық Calidris ruficolis Песочник-красношейка**
136 Ұзынсаусақ құмдауық Calidris subminuta Длинопалый песочник**
137 Аққұйрық қалытқы Calidris temminckii Белохвостый песочник
138 Қызылтөс құмдауық Calidris feruginea Краснозобик
139 Қаратөс құмдауық Calidris alpine Чернозобик
140 Исландия құмдауығы Calidris canutus Исландский песочник**
141 Құмқұс Calidris alba Песчанка
142 Тұнбашы Limicola falcinellus Грязовик
143 Шаушалшық Lymnocriptes minutus Гаршнеп
144 Тауқұдірет Gallinago gallinago Бекас
145 Жылқышы Scolopax rusticola Вальдшнеп
146 Құртамыш шалшықшы Numenius minutus Кроншнеп малютка
147 Нәзіктұмсықты шалшықты Numenius tenuirostris Тонкоклювый кроншнеп
148 Үлкен шалшықты Numenius arquata Большой кроншнеп
149 Қасқа шалшықшы Numenius phaeopus Средний кроншнеп
150 Үлкен шырғалақ Limosa limosa Большой веретенник
151 Кіші шырғалақ Limosa lapponica Малый веретенник
152 Тарбақ шырғалақ Limnodromus semipalmatus Азиатский бекасовидный веретенник**
153 Шабындық қарақасы Glareola pratincola Луговая тиркушка*
154 Дала қарақасы Glareola nordmanni Степная тиркушка
155 Орта құрақтұмсық Stercorarius pomarinus Средний поморник
156 Қысқақұйрық құрақтұмсық Stercorarius parasiticus Короткохвостый поморник
157 Қарабас өгізшағала Larus ichthyaetus Черноголовый хохотун
158 Мойнақ немесе алакөз Larus relictus Реликтовая чайка
159 Қарабас шағала Larus melanocephalus Черноголовая чайка**
160 Кіші шағала Larus minutus Малая чайка
161 Көл шағаласы Larus ridibundus Озерная чайка
162 Теңіз шағаласы Larus genei Морской голубок
163 Сібір бозшағаласы Larus heuglini Восточная клуша**
164 Өгізшағала Larus cachinnans Хохотунья
165 Дуанбас Larus huperboreus Бургомистр
166 Көк шағала Larus canus Сизая чайка
167 Үшсаусақты шағала Rissa trydactyla Моевка**
168 Қара қарқылдақ Chlidonias niger Черная крачка
169 Аққанат қарқылдақ Chlidonias leucopterus Белокрылая крачка
170 Ақжағал қарқылдақ Chlidonias hybrida Белощекая крачка
171 Өзен қарқылдағы Sterna hirunda Речная крачка
172 Қаратұмсық қарқылдақ Gelochelidon nilotica Чайконосая крачка
173 Үлкен қарқылдақ Hydroprogne caspia Чеграва
174 Кіші қарқылдақ Sterna albifrons Малая крачка
175 Қарабауыр бұлдырық Pterocles orientalis Чернобрюхий рябок
176 Ақбауыр бұлдырық Pterocles alchata Белобрюхий рябок**
177 Қылқұйрық бұлдырық Syrrhaptes paradoxus Саджа
178 Дыркептер Columba palumbus Вяхирь
179 Тұз кептері Columba oenas Клинтух
180 Көк кептер Columba livia Сизый голубь
181 Сақиналы түркептер Streptopelia decaocto Кольчатая горлица*
182 Кәдімгі түркептері Streptopelia turtur Обыкновенная горлица
183 Үлкен түркептер Streptopelia orientalis Большая горлица
184 Кіші түркептер Strptopelia senegalensis Малая горлица
185 Кәдімгі көкек Cuculus canorus Обыкновенная кукушка
186 Меңіреу көкек Cuculus saturatus Глухая кукушка
187 Ақ жапалақ Nyctea scandiaca Полярная сова
188 Үкі Bubo bubo Филин
189 Құлақты жапалақ Asio otus Ушастая сова
190 Саз жапалағы Asio flammeus Болотная сова
191 Маубас жапалақ Otus scops Сплюшка
192 Орман байғызы Aegolius funereus Лесной сыч
193 Байғыз Athene noctua Домовый сыч
194 Байғызша Glaucidium passerinum Воробьиный сычик
195 Кезқұйрық жапалақ Strix uralensis Длиннохвостая неясыть
196 Кәдімгі тентекқұс Caprimulgus europaeus Обыкновенный козодой
197 Қара сұрқарлығаш Apus apus Черный стриж
198 Көкқарға Coracias garrulus Сизоворонка
199 Зымыран Alcedo atthis Зимородок
200 Сарыалқым аражегіш Merops apiaster Золотистая щурка
201 Жасыл аражегіш Merops superciliosus Зеленая щурка
202 Бәбісек Upupa epops Удод
203 Дүпілдек Junx torquila Вертишейка
204 Үлкен тоқылдақ Dendrocopus major Большой пестрый дятел
205 Кіші тоқылдақ Dendrocopus minor Малый пестрый дятел*
206 Боз тоқылдақ Picus canus Седой дятел
207 Жар қарлығашы Riparia riparia Береговая ласточка
208 Сұр қарлығаш Riparia diluta Бледная ласточка
209 Қыстау қарлығашы Hirundo rustica Деревенская ласточка
210 Кент қарлығашы Delichon urbica Городская ласточка
211 Кіші бозторғай Calandrella brachydactyla Малый жаворонок
212 Сұр бозторғай Calandrella rufescens Серый жаворонок
213 Дала бозторғайы Calandrella calandra Степной жаворонок
214 Қостеңбелді бозторғай Melanocorypha bimaculata Двупятнистый жаворонок
215 Аққанат бозторғай Melanocorypha leucoptera Белокрылый жаворонок
216 Қара бозторғай Melanocorypha yeltoniensis Черный жаворонок
217 Құлақты бозторғай Eremophila alpestris Рогатый жаворонок
218 Орман бозторғайы Lullula arborea Лесной жаворонок**
219 Шабындық бозторғайы Alauda arvensis Полевой жаворонок
220 Түз жадырағы Anthus campestris Полевой конек
221 Орман жадырағы Anthus trivialis Лесной конек
222 Жасыл жадырақ Anthus hodgsoni Зеленый конек**
223 Сібір жадырағы Anthus gustavi Сибирский конек**
224 Шиаяқ жадырақ Anthus pratensis Луговой конек
225 Қызылтөс жадырақ Anthus cervinus Краснозобый конек**
226 Тау жадырағы Anthus spinoletta Горный конек
227 Сары шақшақай Motacilla flava beema Желтая трясогузка
228 Қарабас шақшақай Motacilla feldegg Черноголовая трясогузка
229 Сарымаңдай шақшақай Motacilla lutea Желтолобая трясогузка
230 Сарыбас шақшақай Motacilla citreola Желтоголовая трясогуз.
231 Тау шақшақайы Motacilla cinerea Горная трясогузка
232 Ақ шақшақай Motacilla alba Белая трясогузка
233 Қарамойын шақшақай Motacilla personata Маскированная трясогузка
234 Қызылқұйрық тағанақ Lanius phoenicuroides Туркестанский жулан
235 Жасылбас тағанақ Lanius collurio Европейский жулан
236 Кезқұйрық тағанақ Lanius schach Длиннохвостый сорокопут*
237 Кіші тағанақ Lanius minor Чернолобый сорокопут
238 Үлкен тағанақ Lanius excubitor Серый сорокопут
239 Мысықторғай Oriolus oriolus Иволга
240 Қараторғай Sturnus vulgaris Скворец
241 Алаторғай Sturnus roseus Розовый скворец
242 Сарыжағал қараторғай Acridotheres tristis Майна*
243 Жорғаторғай Garrulus glandarius Сойка
244 Сауысқан Pica pica Сорока
245 Самыркеш Nucifraga caryocatactes Кедровка
246 Шауқарға Corvus monedula Галка
247 Таған Corvus frugilegus Грач
248 Қара қарға Corvus corone Черная ворона
249 Ала қарға Corvus cornix Серая ворона
250 Құзғын Corvus corax Обыкновенный ворон*
251 Самыр Bombycilla garrulus Свиристель
252 Сібір содырғысы Prunella montanella Сибирская завирушка
253 Қаратамақ содырғы Prunella atrogularis Черногорлая завирушка**
254 Орман содырғысы Prunella modularis Лесная завирушка
255 Жалпаққұйрық бұлбұлша Cettia cetti Широкохвостка
256 Бұлбұлүн шырқылдақ Locustella luscinioides Соловиный сверчок
257 Кәдімгі шырылдақ Locustella naevia Обыкновенный сверчок
258 Шитұмсық айқабақ Lusciniola melanopogon Тонкоклювая камышевка**
259 Жолақбас айқабақ Acrocephalus schoenobaenus Камышевка-барсучок
260 Қызғылтсары айқабақ Acrocephalus agricola Индийская камышевка
261 Бақ айқабағы Acrocephalus dumetorum Садовая камышевка
262 Саз айқабағы Acrocephalus palustris Болотная камышовка
263 Қамыс айқабағы Acrocephalus scirpaceus Тростниковая камышевка
264 Шырылдауық айқабақ Acrocephalus arundinaceus Дроздовидная камышевка
265 Жасыл айқабақ Hippolais icterina Зеленая пересмешка
266 Үлкен міңгірлек Hippolais caligata Северная бормотушка
267 Қаршығарең сандуғаш Sylvia nisoria Ястребиная славка
268 Қарабас сандуғаш Sylvia atricapilla Черноголовая славка**
269 Бақ сандуғашы Sylvia borin Садовая славка
270 Сұр сандуғаш Sylvia communis Серая славка
271 Боз сандуғаш Sylvia curruca Славка-завирушка
272 Тау сандуғашы Sylvia althaea Горная славка**
273 Шөл сандуғашы Sylvia nana Пустынная славка**
274 Көктем сарықасы Phylloscopus trochilus Пеночка-весничка
275 Саяшыл сарықас Phylloscopus collybita Пеночка-теньковка
276 Сайрауық сарықас Phylloscopus sibilatrix Пеночка-трещетка*
277 Тал сарықасы Phylloscopus borealis Пеночка-таловка**
278 Жасыл сарықас P. trochiloides viridanus Зеленая пеночка
279 Арай сарықасы Phylloscopus inornatus Пеночка-зарничка*
280 Сүр сарықас Phylloscopus humei Пеночка тусклая
281 Әсем сарықас Phylloscopus proregulus Корольковая пеночка**
282 Үнді сарықасы Phylloscopus griseola Индийская пеночка*
283 Сарыбас шөже Regulus regulus Желтоголовый королек*
284 Теңбіл шыбыншы Ficedula hypoleuca Мухоловка-пеструшка**
285 Кіші шыбыншы Ficedula parva Малая мухоловка
286 Сұр шыбыншы Muscicapa striata Серая мухоловка
287 Қарабас шақшақ Saxicola torquata Черноголовый чекан
288 Жағал шақшақ Saxicola rubetra Луговой чекан
289 Кәдімгі тасшымшық Oenanthe oenanthe Обыкновенная каменка
290 Қасқа тасшымшық Oenanthe pleshanka Плешанка
291 Шөл тасшымшығы Oenanthe deserti Пустынная каменка
292 Шыбжың тасшымшық Oenanthe isabellina Каменка-плясунья
293 Ала сайрауық Monticola saxatilis Пестрый каменный дрозд**
294 Көк сайрауық Monticola solitarius Синий каменный дрозд*
295 Кәдімгі қызылқұйрық Phoenicurus phoenicurus Обыкновенная горихвостка
296 Қошқыл қызылқұйрық Phoenicurus ochruros Горихвостка чернушка
297 Таңшымшық Erithacus rubecula Зарянка
298 Кәдімгі бұлбұл Luscinia luscinia Обыкновенный соловей
299 Оңтүстік бұлбұлы Luscinia megarhynchos Южный соловей
300 Тоғай бүлбүлы Cercotrichas galactotes Тугайный соловей
301 Алабұлбұл Luscinia svecica Варакушка
302 Көкқұйрық Tarsiger cyanurus Синехвостка
303 Қызылжемсаулы сайрақ Turdus ruficollis Краснозобый дрозд*
304 Қаражемсаулы сайрақ Turdus atrogularis Чернозобый дрозд*
305 Шетен сайрағы Turdus pillaris Рябинник
306 Қара сайрақ Turdus merula Черный дрозд**
307 Аққабақ сайрақ Turdus iliacus Дрозд-белобровик
308 Әуезшіл сайрақ Turdus philomelos Певчий дрозд
309 Қылғытпа сайрақ Turdus viscivorus Деряба
310 Шұбар сайрақ Zoothera dauma Земляной дрозд
311 Мұртты шымшық Panurus biarmicus Усатая синица
312 Кезқұйрық шымшық Aegithalos caudatus Ополовник ***
313 Кәдімгі құрқылтай Remiz pendulinus Обыкновенный ремез
314 Шөре шымшық Parus ater Московка*
315 Көкшіл шымшық Parus caeruleus Лазоревка*
316 Ақ шымшық Parus cyanus Князек
317 Сарыбауыр шымшық Parus major Большая синица
318 Орман көктекесі Sitta europaea Обыкновенный поползень**
319 Кәдімгі шиқылдақ Certhia familiaris Обыкновенная пищуха**
320 Үй торғайы Passer domesticus Домовый воробей
321 Қаратөс торғай Passer hispaniolensis Испанский воробей**
322 Жауторғай Passer montanus Полевой воробей
323 Қылан торғай Passer indicus Индийский воробей
Сексеүіл торғайы Passerammodendri Саксаульный воробей
324 Жаурауық Fringilla coelebs Зяблик
325 Құнақ Fringilla montifringilla Юрок
326 Қызылтелпекті құнақ Serinus pusillus Красношапочный вьюрок**
327 Жасылтуылжық Chloris chloris Зеленушка**
328 Шымшық Spinus spinus Чиж
329 Кәдімгі пайыз Carduelis carduelis Обыкновенный щегол
330 Шоңайнақ Acanthis cannabina Коноплянка
331 Тау шоңайнағы Acanthis flavirostris Горная чечетка
332 Шекілдек Acanthis flammea Чечетка
333 Күл шекілдек Acanthis hornemanni Пепельная чечетка
334 Шөл құнақ Rhodospiza obsoleta Буланый вьюрок
335 Кәдімгі құралай Carpodacus erythrinus Обыкновенная чечевица
336 Кезқұйрық самыр Uragus sibiricus Урагус
337 Шыршашыл қайшауыз Loxia curvirostra Клест-еловик
338 Кәдімгі суықторғай Pyrrhula pyrrhula Обыкновенный снегирь
339 Боз суықторғай Pyrrhula cineracea Серый снегирь*
340 Кәдімгі ементұмсық Coccothraustes coccothraustes Обыкновенный дубонос
341 Тарышыл сұлыкеш Emberiza calandra Просянка**
342 Кәдімгі сұлыкеш Emberiza citrinella Обыкновенная овсянка
343 Ақбас сұлыкеш Emberiza leucocephala Белошапочная овсянка
344 Қамыс сұлыкеші Emberiza shoeniclus Тростниковая овсянка
345 Құрқылтайрең сұлыкеш Emberiza rustica Овсянка-ремез
346 Шөже сұлыкеш Emberiza pusilla Овсянка-крошка
347 Еменшіл сұлыкеш Emberiza aureola Овсянка-дубровник
348 Бақ сұлыкеші Emberiza hortulana Садовая овсянка
349 Жартас сұлыкеші Emberiza buchanani Скалистая овсянка*
350 Сарғалдақ сұлыкеш Emberiza bruniceps Желчная овсянка
351 Жолторғай Calcarius lapponicus Лапландский подорожник
352 Ақторғай Plectrophenax nivalis Пуночка
353 Үлкен мықи Accipiter brevipes Европейский тювик
354 Сарғышқызыл сайрақ Turdus eunomus Бурый дрозд
355 Ақмойнақ шыбыншы Ficedula albicollis Мухоловка-белошейка
356 Dicrurus leucophaeus Пепельный дронго
357 Сібір тағанақ Lanius сristatus Сибирский жулан
358 Сары кіші ізетші Tringa flavipes Малый желтоногий улит
359 Дала жадырағы Anthus richardi Степной конек
360 Жағалы шыбыншы Ficedula semitorquata Полуошейниковая мухоловка
361 Ақ жапалақ Nyctea scandiaca Белая сова
362 Үнді мысықторғай Oriolus kundoo Индийская иволга
363 Шұбар сайрақ Zoothera dauma Земляной дрозд
364 Ақ шымшық Parus cyanus Белая лазоревка
365 Бидайлық Flaco pelegrinoides Шахин

Қорғалжын қорығының Қазақстанда Қызыл кітапқа енгізілген және сирек кездесетін құстардың негізгі тізімі

Латинское название Русское название Красная книга Казах-стана Red List of IUCN Энде-мич-ность Примечание
Pelecanus crispus Кудрявый пеликан КК RL
Pelecanus onocrotalus Розовый пеликан КК
Egretta garzetta Цапля малая белая КК Единичные залеты
Ardeola rulloides Желтая цапля КК Единичный залет
Plegadis falcinellus Каравайка КК Единичные залеты
Platalea leucorodia Колпица КК
Ciconia nigra Аист черный КК Единичные залеты
Phoenicopterus roseus Фламинго КК
Cygnus cygnus Лебедь-кликун КК
Cygnus bewickii Лебедь малый КК
Branta ruficollis Казарка краснозобая КК RL
Anser erythropus Пискулька КК RL
Aythya nyroca Белоглазая чернеть КК RL .
Oxyura leucocephala Савка КК RL
Melanitta fusca Турпан КК
Pandion haliaetus Скопа КК
Aegypius monachus Бурый гриф RL
Circus macrourus Степной лунь RL
Сircaetus gallicus Змееяд КК
Hieraaetus pennatus Орел-карлик КК
Aquila nipalensis Степной орел КК
clanga Подорлик большой RL
Aquila heliaca Могильник КК RL
chrysaetos Беркут КК
Haliaeetus leucoryphus Орлан-долгохвост КК RL Единичные залеты
Haliaeetus albicilla Орлан-белохвост КК
Falco vespertinus Кобчик RL
Falco rusticolus Кречет КК Единичные залеты
Falco cherrug Балобан КК
Falco peregrinus Сапсан КК
Falco naumanni Степная пустельга RL
Grus leucogeranus Стерх КК RL Единичные залеты
Grus grus Серый журавль КК
Anthropoides virgo Журавль-красавка КК
Crex crex Коростель RL
Otis tarda Дрофа КК RL
Tetrax tetrax Стрепет КК RL
Chlamydotis undulata Дрофа-красотка КК RL Единичные залеты
Chettusia gregaria Кречетка КК RL Эндем.
Glareola nordmanni Степная тиркушка RL Эндем.
Numenius minutus Кроншнеп-малютка KK
Numenius tenuirostris Кроншнеп тонкоклювый КК RL
Numenius arquata Большой кроншнеп RL
Limnodromus semipalmatus Веретенник азиатский бекасовидный КК RL Единичные залеты
Limosa limosa Большой веретенник RL
Larus ichthyaetus Черноголовый хохотун КК
Larus relictus Реликтовая чайка KK RL Единичные залеты
Pterocles orientalis Рябок чернобрюхий КК Единичные залеты
Pterocles alchata Рябок белобрюхий КК Единичные залеты
Syrrhaptes paradoxus Саджа КК
Bubo bubo Филин КК
Coracias garrulus Сизоворонка RL
Emberiza aureola Овсянка-дубровник RL Единичные залеты

 

Scroll to Top